کد مطلب:173034 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130
نقش خواص در تغییر نگرش افکار عمومی
شناخت افكار عمومی برای گروه هایی چون سیاستمداران، هیأت حاكمه و مبلغان بسیار حایز اهمیت است؛ چرا كه اطلاع از افكار عمومی می تواند نشان دهنده ی نوع رفتارهای مردم یا جامعه باشد. بنابراین، هر گونه تغییر در رفتارهای جامعه را باید از طریق رهبری و هدایت افكار عمومی به انجام رساند.
شیوه رویارویی و برخورد مردم با مسایل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در مقایسه با رهبرانشان كمتر جنبه منطقی دارد، چون مردم
درباره ی این گونه مسایل اطلاعات كافی ندارند و نمی توانند تجزیه و تحلیل صحیح و منطقی داشته باشند. از طرفی وجود هیجانات موقت، سرعت زیاد احساسات، عدم فرصت برای مطالعه و تفكر پیرامون اعمال خود از مهم ترین مشخصه های مردم - دسته پیروان - است.
بعضی از عواملی كه می تواند به نوعی در تقویت و به كار گیری افكار عمومی مؤثر واقع شوند، عبارتند از:
- رسانه های همگانی، مانند رادیو، تلویزیون، ویدئو، ماهواره، تلفن، روزنامه، سینما...
- عوامل فرهنگی - اجتماعی، شامل ایدئولوژی ها، ارزش های فرهنگی، افكار غالب و...
- نخبگان، شامل نخبگان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی.
این عوامل باید بتوانند جایگاه خود را در بین مردم ارزیابی كنند، تا در صورت وجود نقص و پایین بودن نتیجه ارزیابی و نظر سنجی به رفع مشكل اقدام كنند؛ زیرا در فضای خیالی و به دور از واقع بینی نمی توان افكار عمومی را هدایت و رهبری كرد.
نوآوری های روز افزون در جهان ارتباطات و رسانه های گروهی باعث افزایش سطح اطلاعات جوامع شده و گسترش اطلاعات، استعدادهای مساعد و ممتاز را پرورش داده و ظهور نخبگان را سرعت بخشیده است. آنان با استفاده از وسایل ارتباط جمعی، اندیشه ها و افكار خود را در میان مردم می گسترند و محیط مناسب و مساعدی برای پذیرش هر چه بیشتر و بهتر دگرگونی ها، فراهم می آورند.
در جامعه ی اسلامی باید كوشید تا مردم را از اعتقادات جاهلانه و خرافی دور نگه داشت و مبانی اعتقادی، اصولی و صحیح اسلامی را در آنان
پرورش داد، تا از این قدرت مردمی بتوان در جهت پیشبرد اهداف اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و سلم استفاده ی بهینه كرد.
رسیدن به این هدف جز با برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های كلان و دراز مدت و همه جانبه ی فرهنگی - اجتماعی و با حضور فعال و منطقی رسانه های جمعی همچون صدا و سیما و مطبوعات، حاصل نمی شود. نخبگان، برنامه ریزان و سیاستگذاران باید با تمام قوا تلاش كنند؛ زیرا مسؤولیت اساسی در تقویت یا تغییر نگرش ها بر عهده ی آنها نهاده شده است.
پارتو، نخبگان را این گونه تعریف می كند:
برگزیدگان كسانی هستند كه دارای خصوصیات استثنایی و منحصر به فردند و استعداد و توانایی های عالی در زمینه ی كار خود یا در بعضی فعالیت ها دارند.
وی نخبگان را از اعضای ممتاز جامعه برمی شمارد، یعنی افرادی كه بر اثر خصوصیات ممتازشان صاحب قدرت یا شخصیت می گردند. [1] به نظر پارتو، جامعه از توده ها و نخبگان ساخته شده است و تنها نخبگان مسؤول و سازنده ی تحولاتند. وی مردم را از لحاظ جسمی، اخلاقی و هوشی نابرابر می داند، و می گوید:
در هر جامعه و در هر یك از گروه ها و طبقات آن بعضی افراد ازدیگران مستعدترند و نخبگان مستعدترین افراد هر گروه و جامعه هستند. [2] .
بنابراین، باید زمینه ی كژروی و انحراف خواص را مسدود كرد و زمینه ی لازم را برای رشد وتعالی آنها و در نهایت تصحیح افكار عمومی فراهم
آورد. در این راستا باید پس از شناخت زمینه ی كژروی ها، با آنها برخورد جدی و سازنده صورت پذیرد.
مهم ترین زمینه های كژروی خواص را می توان در موارد زیر جست و جو كرد:
شیوه رویارویی و برخورد مردم با مسایل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در مقایسه با رهبرانشان كمتر جنبه منطقی دارد، چون مردم
درباره ی این گونه مسایل اطلاعات كافی ندارند و نمی توانند تجزیه و تحلیل صحیح و منطقی داشته باشند. از طرفی وجود هیجانات موقت، سرعت زیاد احساسات، عدم فرصت برای مطالعه و تفكر پیرامون اعمال خود از مهم ترین مشخصه های مردم - دسته پیروان - است.
بعضی از عواملی كه می تواند به نوعی در تقویت و به كار گیری افكار عمومی مؤثر واقع شوند، عبارتند از:
- رسانه های همگانی، مانند رادیو، تلویزیون، ویدئو، ماهواره، تلفن، روزنامه، سینما...
- عوامل فرهنگی - اجتماعی، شامل ایدئولوژی ها، ارزش های فرهنگی، افكار غالب و...
- نخبگان، شامل نخبگان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی.
این عوامل باید بتوانند جایگاه خود را در بین مردم ارزیابی كنند، تا در صورت وجود نقص و پایین بودن نتیجه ارزیابی و نظر سنجی به رفع مشكل اقدام كنند؛ زیرا در فضای خیالی و به دور از واقع بینی نمی توان افكار عمومی را هدایت و رهبری كرد.
نوآوری های روز افزون در جهان ارتباطات و رسانه های گروهی باعث افزایش سطح اطلاعات جوامع شده و گسترش اطلاعات، استعدادهای مساعد و ممتاز را پرورش داده و ظهور نخبگان را سرعت بخشیده است. آنان با استفاده از وسایل ارتباط جمعی، اندیشه ها و افكار خود را در میان مردم می گسترند و محیط مناسب و مساعدی برای پذیرش هر چه بیشتر و بهتر دگرگونی ها، فراهم می آورند.
در جامعه ی اسلامی باید كوشید تا مردم را از اعتقادات جاهلانه و خرافی دور نگه داشت و مبانی اعتقادی، اصولی و صحیح اسلامی را در آنان
پرورش داد، تا از این قدرت مردمی بتوان در جهت پیشبرد اهداف اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و سلم استفاده ی بهینه كرد.
رسیدن به این هدف جز با برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های كلان و دراز مدت و همه جانبه ی فرهنگی - اجتماعی و با حضور فعال و منطقی رسانه های جمعی همچون صدا و سیما و مطبوعات، حاصل نمی شود. نخبگان، برنامه ریزان و سیاستگذاران باید با تمام قوا تلاش كنند؛ زیرا مسؤولیت اساسی در تقویت یا تغییر نگرش ها بر عهده ی آنها نهاده شده است.
پارتو، نخبگان را این گونه تعریف می كند:
برگزیدگان كسانی هستند كه دارای خصوصیات استثنایی و منحصر به فردند و استعداد و توانایی های عالی در زمینه ی كار خود یا در بعضی فعالیت ها دارند.
وی نخبگان را از اعضای ممتاز جامعه برمی شمارد، یعنی افرادی كه بر اثر خصوصیات ممتازشان صاحب قدرت یا شخصیت می گردند. [1] به نظر پارتو، جامعه از توده ها و نخبگان ساخته شده است و تنها نخبگان مسؤول و سازنده ی تحولاتند. وی مردم را از لحاظ جسمی، اخلاقی و هوشی نابرابر می داند، و می گوید:
در هر جامعه و در هر یك از گروه ها و طبقات آن بعضی افراد ازدیگران مستعدترند و نخبگان مستعدترین افراد هر گروه و جامعه هستند. [2] .
بنابراین، باید زمینه ی كژروی و انحراف خواص را مسدود كرد و زمینه ی لازم را برای رشد وتعالی آنها و در نهایت تصحیح افكار عمومی فراهم
آورد. در این راستا باید پس از شناخت زمینه ی كژروی ها، با آنها برخورد جدی و سازنده صورت پذیرد.
مهم ترین زمینه های كژروی خواص را می توان در موارد زیر جست و جو كرد:
[1] ر ك: زندگاني و انديشه ي بزرگان جامعه شناسي، لوئيس كوزر، ترجمه محسن گلدني، ص 515.
[2] درآمدي به جامعه شناسي «تاريخچه جامعه شناسي» دفتر همكاري حوزه و دانشگاه.